Leesbevordering is iets waar veel leraren in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs zich mee bezighouden. Het is nodig om stevig in te zetten op leesmotivatie. Uit onderzoeken blijkt dat leesplezier op alle fronten voor versterking zorgt: technisch lezen, begrijpend lezen en het besef van de wereld om het kind heen. Maar hoe doe je aan leesbevordering? Als leraar heb je immers al genoeg te doen.
Schrijvers kunnen helpen om leesbevordering te stimuleren. Werken aan leesmotivatie is een investering in de toekomst. Zowel de toekomst van het onderwijs zelf als de toekomst van het lezen.
Waarom is leesbevordering belangrijk?
Voor je in gaat zetten op leesbevordering, is het goed om te weten waarom leesbevordering en leesmotivatie zo belangrijk zijn. De belangrijkste voordelen en opbrengsten van leesbevordering zijn de volgende:
- Kinderen die op school plezier hebben in lezen, pakken thuis ook sneller een boek;
- Dit levert een win-win op, want hoe meer leeskilometers een kind aflegt, hoe beter het lezen zal gaan (het is net als fietsen);
- Kinderen die veel lezen hebben een bredere woordenschat;
- Door te lezen ontdekken leerlingen heel veel van de wereld om zich heen en nemen ze een plek in op die wereld;
- Lezers zijn sterker in het formuleren van een mening, het vinden van argumenten en het voeren van een gesprek of discussie;
- Lezen maakt nieuwsgierig;
- Het lezen van een verhaal of boek is een leuke manier van ontspanning (al is dat natuurlijk een mening).
Leesmotivatie in het onderwijs
Heel veel scholen doen er alles aan om het lezen van kinderen meer te bevorderen. Er zijn tientallen activiteiten die zo’n beetje op elke school terugkomen. Denk aan de boekenbeurt, het boekencafé, de boekbespreking of het boekverslag (of leesdossier). Maar denk ook aan het maken van een boekendoos (vol met items van een bepaald boek) of een poster om een boek te promoten.
Dit zijn allemaal activiteiten die bedoeld zijn om het lezen te promoten. Echter is er één nadeel: kinderen zijn niet aan het lezen.
Leesbevordering tijdens het lezen
Aangezien het daadwerkelijk oppakken van een boek en het lezen ervan is waar de meeste leraren naar streven, ligt de focus bij veel activiteiten voor leesbevordering verkeerd.
In plaats van activiteiten te organiseren rondom het lezen van een boek, zou je activiteiten moeten geven tijdens het lezen van een boek. En die activiteiten zijn er ook, bijvoorbeeld:
- Leeskilometers maken en bijhouden (bijvoorbeeld: elke gelezen bladzijde is 1 mm op de strook);
- Leesbingo (tijdens het lezen);
- De quizmaster (vragen bedenken tijdens het lezen voor een quiz die later volgt over het boek);
- De escape room (met een kleine aanpassing aan het boek te koppelen);
- De speurtocht (tijdens het lezen maken de leerlingen ook een speurtocht);
- De leesthermometer (wat voel je tijdens het lezen?);
- De afvinklijst (bevat het boek alle ingrediënten die het volgens de leerlingen moet bevatten?).
Door deze activiteiten in te zetten als leesbevordering, zijn de leerlingen ook daadwerkelijk aan het lezen. Ze vergen hier en daar wat voorbereiding, maar eenmaal ontwikkeld kunnen ze vele jaren mee.
Focus op lezen
Kort samengevat gaat het bij leesbevordering en leesmotivatie vooral om het echte lezen en niet om activiteiten die het lezen promoten. Want dan wordt er nog niet daadwerkelijk gelezen. In de praktijk is vaak terug te zien dat er de leukste boekendozen gemaakt worden, posters geknutseld zijn en de mooiste boekpresentaties worden weggegeven, zonder dat iemand vervolgens het betreffende boek gaat lezen. Dan heb je veel tijd gestopt in iets wat niet datgene oplevert wat je zoekt. Door de focus op lezen te houden, doe je dat wel.
Schrijver in de klas
Een andere manier van leesmotivatie en leesbevordering is het uitnodigen van een schrijver in de klas. Theo-Henk Streng heeft een aantal programma’s opgezet om het lezen te bevorderen en vertelt hier graag over op scholen. Boek hem via de Schrijverscentrale.