Leesbevordering stimuleren in het voortgezet onderwijs? Leerlingen in het voortgezet onderwijs moeten lezen voor de lijst. Maar veel leerlingen vinden het helemaal niet leuk om te lezen. Door in te zetten om leesbevordering kun je als docent veel doen om leerlingen anders naar lezen te laten kijken. In dit artikel staan maar liefst 10 activiteiten die bijdragen aan leesbevordering in het voortgezet onderwijs.
#1 Leesbevordering door een schrijver in de klas
Nodig een schrijver in de klas uit. Er zijn weinig mensen beter in staat om de passie voor het geschreven woord te delen dan schrijvers. Zij zijn immers de personen achter die letters. Een schrijver in de klas leidt doorgaans verder dan enkel leesbevordering. Leerlingen boeken laten lezen van de schrijver en erover in gesprek gaan, maakt het makkelijker zich in te leven in personages van het boek, maar ook de schrijver.
Een schrijver in de klas kan zijn of haar passie met de leerlingen delen en laten zien hoe het schrijven van boeken voor hem of haar het verschil maken. Door middel van oefeningen kan een schrijver leerlingen laten ervaren hoe het is om zo met woorden bezig te zijn.
Lees hier meer over een schrijver in de klas uitnodigen.
#2 Lezen is leuker als je schrijft
De kracht van woorden leren kennen, dat is waar het bij een schrijversbezoek vaak om gaat. Waarom? Omdat lezen nog leuker wordt als je zelf ook in staat bent met woorden te spelen. Scholieren die zelf een tekst hebben geschreven (of dat nu lang of kort is) zullen het veel leuker vinden om boeken te lezen. Waarom? Omdat ze iets hebben waar aan ze hun eigen tekst kunnen meten. Ze kunnen hun eigen tekst naast de verhalen van andere schrijvers leggen en bekijken hoe ze nog kunnen groeien en hoe hun personage meer kan gaan leven.
Hoe doe je dat? Schrijven is niet moeilijk. Je hebt pen, papier en ruimte nodig. En die ruimte bepalen leerlingen zelf. De een zal inspiratie hebben ome en compleet boek te schrijven, de ander houdt het bij een paar woorden. Maar de kracht van een verhaal hangt nooit af van het aantal woorden!
#3 Spannende scènes
Als je heel eerlijk bent en kijkt naar de literatuurlijsten, zitten er niet al te vaak spannende scènes bij. En dat terwijl spannende scènes juist zo belangrijk zijn voor leesbevordering. Wil je dat iemand verder leest? Dan moet er toch wel wat gebeuren? Waarom zou je verder willen lezen als de tekst dodelijk saai is?
Dus… verzamel spannende scènes uit boeken en verhalen en laat die het vertrekpunt van een les over lezen zijn. Wat gebeurt er? Wat denk je dat er nog gaat gebeuren? Hoe ziet het eruit? Hoe komt de hoofdpersoon in deze spannende situatie terecht? En hoe komt die er weer uit? Allemaal vragen die absoluut voor een spannend gesprek over lezen zorgen. Leesbevordering XXL dus.
#4 Belevingswereld
Een beetje in het verlengde van punt 3, maar toch ook weer niet: blijf dicht bij de belevingswereld van de leerlingen. Een avontuur lezen over een botanicus die in de Amazone op zoek gaat naar een nieuw soort plant leeft bij mensen die interesse hebben in botanica. Niet bij de gemiddelde scholier. Leerlingen willen lezen over zaken die ze herkennen: huiswerk moeten maken, maar liever willen gamen, ruzie met ouders, dromen van de toekomst en chillen met vrienden. Zodra iets daarvan in gevaar komt, tast je de belevingswereld aan en heb je de aandacht. Boeken die goed bij de belevingswereld van scholieren aansluiten zijn young adult boeken.
#5 Pakkende titels
Een titel als ‘Op zoek naar de verloren botanicus’ is minder spannend dan ‘Giftig’. En toch vertellen beide titels al heel veel over het boek dat gelezen kan worden. Wil je als docent leesbevordering stimuleren? Zoek dan vooral boeken met een pakkende titel. De titel moet eigenlijk verklappen waarover het verhaal gaat, maar nog wel genoeg te raden over laten. En een titel moet woorden bevatten die de leerlingen kennen.
#6 Onderzoek de schrijver
Wat ook goed werkt is om niet het boek, maar de schrijver centraal te stellen. Wie is de schrijver en wat heeft hem of haar zover gekregen het boek te schrijven? Of boeken? Door op onderzoek te gaan naar de schrijver komen de leerlingen er al snel achter dat dat ook maar een mens van vlees en bloed is die – net als zij – eens op school gezeten heeft en heeft moeten doen wat zij nu doen. De schrijver komt zo meer en meer tot leven, krijgt een gunfactor en het is veel leuker iets te lezen van iemand die de gunfactor heeft. Als docent kun je met leesbevordering veel verschil maken door de schrijver meer bij het lezen te betrekken. Bovendien geef je leerlingen zo de keuze om zelf een boek van de schrijver te kiezen, in plaats van dat je dat als docent al voor ze hebt gedaan.
Leesbevordering gaat immers veel verder dan allen maar het boek. Met middelen als sociale media zijn schrijvers tegenwoordig ook heel dichtbij.
#7 Begrijpelijke taal
Wil je dat leerlingen een boek uitlezen? Zorg dan dat ze boeken te kiezen krijgen die uit begrijpelijke taal bestaan. Heel belangrijk als je aan leesbevordering werkt, want niets is zo vervelend als steeds weer te beseffen dat je de kern van een verhaal niet snapt.
Begrijpelijke taal meten? Geef leerlingen in je lessen leesbevordering het volgende trucje mee:
Steek de vingers van één hand in de lucht. Open een boek op een willekeurige bladzijde en lees één bladzijde uit. Bij elk woord dat je niet kent, doe je een vinger omlaag. Heb je aan het einde van de bladzijde nog vingers in de lucht? Grote kans dat het dan in begrijpelijke taal geschreven is en je het leuk vindt om te lezen.
#8 Kinderboekenjury
Doe mee aan de Jonge Jury. Je kan op de website van de Jonge Jury een deelname aanvragen en vervolgens met je klas aan het lezen gaan. Samen bepalen de leerlingen dan welk boek het beste van dat jaar wordt. Voor leerlingen is niets zo leuk als zelf een stem hebben. Mee doen aan de Jonge Jury is dan ook een sterk stukje leesbevordering.
#9 Reclame maken voor boeken
Vraag leerlingen welke boeken ze echt graag gelezen hebben. Dat mogen ook boeken zijn van op de basisschool of zelfs boeken waaruit ze zijn voorgelezen. Doel is om het enthousiasme van die boeken op te roepen en tot leesbevordering om te zetten. Bedenk werkvormen om de gekozen boeken door de leerlingen te laten promoten. Maak posters, doe een boekenbeurt, lees fragmenten voor, speel ze na… Bedenk van alles om de leerlingen hun favoriete boeken aan te prijzen bij klasgenoten. Je zal zien dat leesbevordering dan bijna vanzelf gaat!
#10 Wees een goed voorbeeld
Leesbevordering begint bij de docent. Wees dus zelf altijd het goede voorbeeld. Vertel vol enthousiasme (en dat moet gemeende enthousiasme zijn) over de boeken die je zelf gelezen hebt, aan het lezen bent of nog wil lezen. Zoek – op basis van dit artikel – de juiste titels en scènes uit om voor te lezen en kijk of je kinderen mee kan krijgen hetzelfde boek te lezen. Wie weet ontstaat er een leesclub en start je elke eerste tien minuten van de les Nederlands met praten over boeken. Ook hierbij gaat leesbevordering dan vanzelf en komt uiteindelijk helemaal uit de leerlingen.
Leesbevordering stimuleren
Met deze 10 tips kan het niet anders dan dat je genoeg handvatten hebt om aan de slag te gaan met leesbevordering. Het is belangrijk om de doelgroep voor ogen te houden: het is je doel leerlingen meer te laten lezen. Wees niet bang om dat dan ook vanuit henzelf te laten komen. Plezier in lezen is nu eenmaal niet op te leggen, maar wel te laten ervaren.